«صبر»از مهمترین ارکان ایمان است. امیر مؤمنان علی علیه السلام موقعیت صبر را در برابرایمان،همانند موقعیت سر نسبت به بدن می دانند.
قرآن برای صابران،اجر فراوانی قائل شده، «انما یوفی الصابرون اجرهم بغیرحساب » (۱) و کلید ورود بهشت،صبر و استقامت شمرده شده است،آنجا که می گوید:
«فرشتگان بر در بهشت به استقبال می آیند و به آنها می گویند:«سلام علیکم بما صبرتم فنعم عقبی الدار ،سلام بر شما به خاطر صبر و استقامتتان،چه نیکو است سر انجام آن سرای جاویدان »(۲)
با این اشاره به سراغ آیه ای از قرآن می رویم و تعبیر و تاکید قرآن را در مساله صبر، مورد توجه قرار می دهیم.
- …انا وجدناه صابرا نعم العبد انه اواب (سوره ص،آیه ۴۴)
..ما او(ایوب)را شکیبا یافتیم،چه بنده خوبی که بسیار بازگشت کننده(به سوی خدا)
حضرت ایوب علیه السلام الگوی «صبر»و مقاومت در برابر مشکلات بود،به همین دلیل حالات او در سوره «ص »،موقعی که مسلمانان در مکه تحت فشار شدید قرار داشتند،به عنوان یک سرمشق بزرگ نازل شد و به مسلمانان درس صبر و استقامت داد.
در آیه ۴۴ سوره «ص »آمده است:«ما ایوب را شکیبا یافتیم،چه بنده خوبی بود که بسیار بازگشت کننده به سوی خدا بود.حضرت ایوب علیه السلام به عنوان یک آزمون بزرگ،گرفتار مصائب عظیمی شد تا درجه شکرگزاری او آشکار گردد و به مقام قرب پروردگار نزدیکتر شود.او که اموال،زراعت و گوسفندان فراوان و فرزندان برومند و لایق و متعدد داشت،در یک آزمون بزرگ،همه چیز،حتی فرزندان خویش را از دست داد و خود نیز به بیماری شدیدی مبتلا شد ولی هیچ یک از این امور،از شکر او نسبت به درگاه خداوند نکاست.
زخم زبان های زیادی از دوست و دشمن شنید،مصیبتی که شاید بالاترین مصائب بود،گاهی عباد و راهبان بنی اسرائیل به دیدنش می آمدند و به صراحت می گفتند:تو چه گناه عظیمی کرده ای که به این عذاب «الیم »گرفتار شده ای؟ولی آن حضرت باز صبر می نمود، و چشمه زلال شکر و سپاس الهی را به کفران و ناشکری آلوده نمی ساخت.تنها کاری که کرد این بود که بعد از مدتی طولانی به پیشگاه خداوند عرض کرد:«بار پروردگارا!شیطان مرا به رنج و عذاب افکند(و انتظار گشایش تنها از تو دارم) »
هنگامی که این پیامبر عظیم الشان تمام مراحل این آزمایش بزرگ را پشت سرگذاشت و شیطان راشرمنده تر ساخت،درهای رحمت الهی به روی او گشوده شد و نه تنها اموال و فرزندانش به لطف الهی به او بازگشت،بلکه افزون تر از آن نصیبش و از همه مهمتر،به مقام پرافتخار نعم العبد انه اواب رسید.(۳)
- زمر/۱۰
- رعد/ ۲۴
- تفسیر روح البیان،ج ۸،ص ۴۵ ذیل آیه